Leguminosae familyasının Phaseolus cinsine dahil olan fasulye (Phaseolus vulgaris L.); 2n=22 kromozom sayısına sahip, tek yıllık, kendine döllenen, taze baklaları ve tohumları yenebilen bir yemeklik tane baklagil bitkisidir (Çiftçi vd., 2011).Yetiştiriciliği süresince fazla yağışların ve yüksek nemin çiçek dökülmesi ve hastalıklara sebep olması verimini düşürmektedir. Baklagiller, istihdama olan katkıları, ihracat potansiyelleri, ekim nöbetinde önemli yer almaları, nadas alanlarının azalmasında etkin rol oynamaları, besin değeri açısından zengin olmaları sebebiyle tüketimde ve üretimde önemli bir yer tutmaktadır. Bunlarla birlikte havadaki serbest azotu toprağa bağlayarak toprakların daha verimli olmasında da etkili rolleri vardır (Bolat ve Dellal 2017). Kuru fasulye ununun faydaları bilinmesiyle üretimi giderek artan bir ürün halini aldı. Son yıllarda market raflarında gördüğümüz kuru fasulye unu da önemli bir yenilikçi üründür. Kuru fasulye doğal olarak glutensiz bir tahıldır.
Yemeklik tane baklagiller münavebede de çok önemli bir yer tutar. Gerek çapa bitkisi olarak yabancı ot mücadelesinde, gerek köklerinde ortak yasayan nodozite bakterileri sayesinde doğal gübrelemede ve gerekse endüstri ürünü olarak düşünüldüğünde münavebede vazgeçilmez bir ürün gurubudur.
Yabancı tozlaşma çok nadir görülse de kendine döllek olan bu bitkinin meyvesidir. Bakla formunda olup rengi, yapısı, şekli ve kılçıklılığı çeşitler arasında farklılık göstermektedir. Baklaların içerisinde bulunan tohum sayısı çeşitlere göre değişmekte olup, 4-10 adet olabilmektedir (Çakır, 2019). Yemeklik tane baklagiller bakla, nohut, fasulye, mercimek, börülce ve bezelyeyi içerisinde barındırır. Yüksek protein, mineral, vitamin ve yağ oranı düşük olan bitkilerdir. Yemeklik tane baklagiller aynı zamanda insan beslenmesindeki karbonhidratların %7’sine sahiptir. Bitkisel proteinlerin %22’sini karşılamaktadır (Adak vd 2010).
Dünyada insan beslenmesindeki bitkisel proteinlerin %22’sinin, karbonhidratların %7’sinin, hayvan beslenmesindeki proteinlerin %38’inin ve karbonhidratların %5’inin yemeklik tane baklagillerden sağlandığı belirtilmektedir (Adak ve dig., 2010) Dünya sağlık örgütünün yaptığı açıklamada kaliteli ve dengeli bir beslenme için kişi başı günlük protein oranının %60’ı bitkisel, %40’ı hayvansal kaynaklı olması gerektiğini bildirmişlerdir (WHO 2018).
Kuru Fasulye Üretimi
Küresel olarak üretim miktarı ve ekim alanı bakımından tahıllardan sonra baklagiller gelmekte ve kuru fasulye en çok üretilen baklagil olup onu nohut ve mercimek takip etmektedir (FAO, 2019). Amerika ve Asya ülkeleri kuru fasulye üretiminde ön plandadır.
Dünya fasulye üretimi 2015-2016-207-2018 yıllarında sırasıyla 3,078,346 ha, 3,433,380 ha, 3,630,225 ha ve 3,449,560 ha alanda, toplam 27,6 milyon, 28,3 milyon, 30,8 milyon ve 30,4 milyon ton olarak gerçekleşmiştir. Dünya fasulye üretiminde Hindistan, Myanmar ve Brezilya en büyük paya sahip ülkelerdir ve 2020 yılı itibariyle fasulye üretiminin %20’si Hindistan, %17’si Myanmar ve %9’u Brezilya olmak üzere toplam %46’sı bu 3 ülke tarafından karşılanmıştır.
Baklagil Azot İlişkisi
Rhizobium türü bakteriler baklagillerin kökleri ile simbiyotik ilişki içerisinde bulunmaktadır. Bu bakteriler canlıların doğrudan faydalanamadığı havadaki serbest azotu toprak katmanlarına organik azot formunda bağlayarak hem baklagillerin hem de münavebe sisteminde ardından gelen bitkilerin azot gereksinimlerine katkıda bulunmaktadır (Özkorkmaz Atıcı, 2013).
Glutensiz Kuru Fasulye Faydaları
Fasulye insan protein gereksinimini karşılaması yönüyle yemeklik tane baklagiller içerisinde çok önemli bir bitkidir. Yüksek (%19-31) protein içeriğinin yanı sıra A, B ve D vitaminlerince zengindir. Aynı zamanda vejetatif kısımlarının da protein içermesi, fasulye bitkisini hayvan beslenmesinde de değerli kılmaktadır. Bununla beraber içerdiği yağ ve karbonhidrat değerleri fasulyeyi yüksek enerji kaynağı yapmaktadır (Serengül, 2019).
Glutensiz Kuru Fasulye Besin Öğeleri
Fasulye (Phaseolus vulgaris L.), yemeklik tane baklagiller içinde en fazla tüketilen (Sat, 1997 çeşide ve yetiştirilme koşullarına bağlı olup protein oranları %17-35 arasında (ortalama %22) değişmektedir. Diğer taraftan fosfor, demir, B1 vitamini ve diyet lifi bakımından zengin bir kaynaktır (Robinson, 1987). Ayrıca glutensiz kuru fasulye; ucuz protein kaynağı olmasından dolayı özellikle gelişmekte olan ülkelerde nüfusun beslenme gereksinimlerinin karşılanması, kırsal nüfusun geçiminin sağlanması, özellikle Latin Amerika ülkelerinin geleneksel mutfak kültürlerinde yer alması ve uluslararası ticarete konu olması nedeniyle birçok ülkede üretilmektedir.
Gövde Büyüme Şekline Göre Fasulye Türleri
Sepetoğlu (1994) fasulyenin gövde büyüme şekline göre sırık ve bodur olmak üzere 2 tiptir. Bodur tiplerin ana saplarında boğum sayısının 3-10 adettir. Bitki boylarının 20-60 cm, bakla boyunun 8-12 cm, bakla eninin 7- 25 mm ve bin tane ağırlığının ise 200-600 g arasında değiştiğini tespit etmiştir.
Fasulye yer yer AKBAKLA – AKBÖCE – PAKLA – AĞCABEK – AĞLÖVLEZ – AKLEVYAZ – AKLÖYLEZ – AHPAHLA – AKBAKLA – AKBÖĞRÜLCE – AKPAKLA diye de adlandırılmaktadır.
Kuru Fasulye Kalori
100 g fasulye ortalama 270 kalori içermektedir. %18 Protein (g), %3,8 yağ(g), %9,6 lif(g) bulundurur.
Etli ve Etsiz Glutensiz Kuru Fasulye Tarifi
Malzemeler:
- 3 Su bardağı kuru fasulye,
- 1,5 Soğan,
- 1,5 Taze biber
- Toplamda 3 yemek kaşığı salça(1,5 Domates+1,5 Biber Salçası)
- 6 Yemek kaşığı zeytinyağı
- 1,5 Çay kaşığı pul biber,
- 1,5 çay kaşığı karabiber,
- 1,5 çay kaşığı kimyon
- 4,5 Su bardağı su,
- 1,5 çay kaşığı tuz,
- 1,5 çay kaşığı şeker
Hazırlanışı:
- Kuru fasulye yapımında ilk basamak, fasulyelerin bir gün önceden suda bekletilmesidir. Kullanılan fasulye çeşidine göre bu bekleme süreleri azaltılıp, arttırılabilir.
- Soğanları ince ince kesin. Zeytin yağını bir başka kapta kızdırarak içine soğanları atın ve öldürünceye kadar pişirin. Üzerine de ince doğradığınız biberleri atın.
- Domates ve biber salçasını karıştırarak içine ekleyin.
- Başka bir tencerede fasulyeleri kavurun ve içine su, pul biber, kimyon, karabiber ve şekeri ekleyin.
- 2 karışımı birleştirerek pişirin. Servis edilmeye hazır
- İsteğe göre içine et, kavurma, pastırma yada sucuk da eklenebilir. Bunun için ayrı bir kapta etleri pişirip karışıma eklemeniz yeterli olacaktır.
Kuru Fasulye Düdüklüde Kaç Dakikada Pişer?
Ortalama 10-15 dk aralığında pişer. Yalnız fasulyenin türü de buna etkilidir.
Kuru Fasulye Unu
Glutensiz kuru fasulye ununun faydaları; safra tuzlarına bağlanmakta ve karaciğerdeki emilimi azaltarak kolestrol üzerine olumlu etkiler göstermektedir. Lifli ve viskoz yapılarıyla, kandaki glikoz salınımını kontrol etmekte, diyabet ve obezite tedavisine yardımcı olmaktadır.
Glutensiz Kuru Fasulye Ununun Faydaları
Bakliyat unu olarak yüksek bir protein kaynağı olan glutensiz kuru fasulye ununun faydaları oldukça fazladır. Çeşidine bağlı olarak %14 ile %33 arasında protein içermektedir. 90 gram kuru fasulye, yetişkin bir insanın günlük alması gereken protein ihtiyacının yaklaşık %15’ini karşılamaktadır. Lisin, fenilalanin ve tirozin amino asitleri açısından zengin olan kuru fasulye Dünya Sağlık Örgütü (WHO) tarafından belirlenen minimum gereklilikleri karşılamaktadır (Chavez-Mendoza ve Sanchez 2017). Ayrıca filizlendirilmiş baklagiller yazımızı da okuyup kuru fasulyelerinizi daha fazla besinsel yararlı hale getirebilirsiniz.
Glutensiz Kuru Fasulye Unu Satın Al
