Türkiyedeki Atalık Buğdaylar: Çalıbasan Buğdayı
Çalıbasan buğdayı, Yozgat ilinin Sorgun ilçesinde yetişen bir atalık buğday çeşididir. Buğdaygiller familyasından olan Çalıbasan buğdayı, 1000 yılı aşkın bir süredir Yozgat’ta yetiştirilmektedir. Türkiyedeki Atalık Buğdaylar içinde en bilinen çeşitlerden biridir.
Çalıbasan buğdayı, yüksek protein içeriğine sahip olmasıyla bilinir. Ayrıca, yüksek lif ve mineral içeriğiyle de sağlıklı bir besin kaynağıdır. Çalıbasan buğdayından elde edilen un, tam buğday unu olarak değerlendirilir. Bu nedenle, Çalıbasan buğdayı, ekmek, pasta, makarna, bulgur gibi unlu ürünlerde yaygın olarak kullanılır.
Çalıbasan buğdayı, kuraklığa dayanıklı olmasıyla da bilinir. Bu nedenle, Yozgat gibi kurak iklime sahip bölgelerde yetiştirilmesi tercih edilir.
Çalıbasan buğdayı, son yıllarda yerel tohumların öneminin artmasıyla birlikte yeniden gündeme gelmiştir. Yozgat İl Tarım ve Orman Müdürlüğü tarafından yürütülen çalışmalarla, Çalıbasan buğdayı ekim alanları giderek artmaktadır.
Türkiyedeki Atalık Buğdaylar: Havrani Buğdayı
Havrani Buğdayı, Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde, özellikle Gaziantep ve Şanlıurfa illerinde yetiştirilen bir makarnalık buğday çeşididir.
Havrani buğdayı, topbaş çeşididir. Başakları sıktır, kılçığı kalındır, rengi açık sarı kremden, açık kahverengiye değişir. Taneleri fıçı biçiminde ve kehribar sarısıdır.
Havrani buğdayı, yüksek protein içeriğine sahip olmasıyla bilinir. Ayrıca, yüksek lif ve mineral içeriğiyle de sağlıklı bir besin kaynağıdır. Havrani buğdayından elde edilen un, tam buğday unu olarak değerlendirilir. Bu nedenle, Havrani buğdayı, ekmek, pasta, makarna, bulgur gibi unlu ürünlerde yaygın olarak kullanılır.
Havrani buğdayı, kuraklığa dayanıklı olmasıyla da bilinir. Bu nedenle, Güneydoğu Anadolu Bölgesi gibi kurak iklime sahip bölgelerde yetiştirilmesi tercih edilir.
Havrani buğdayı, son yıllarda yerel tohumların öneminin artmasıyla birlikte yeniden gündeme gelmiştir. Gaziantep ve Şanlıurfa illerinde yürütülen çalışmalarla, Havrani buğdayı ekim alanları giderek artmaktadır.
Türkiyedeki Atalık Buğdaylar: Akbuğday
Akbuğday, Türkiye’nin birçok bölgesinde yetişen bir atalık buğday çeşididir. Buğdaygiller familyasından olan akbuğday, 1000 yılı aşkın bir süredir Türkiye’de yetiştirilmektedir.
Akbuğday, açık sarı rengiyle diğer buğday çeşitlerinden kolayca ayırt edilebilir. Taneleri iri ve ovaldir. Akbuğday, yüksek protein içeriğine sahip olmasıyla bilinir. Ayrıca, yüksek lif ve mineral içeriğiyle de sağlıklı bir besin kaynağıdır. Akbuğdayından elde edilen un, tam buğday unu olarak değerlendirilir. Bu nedenle, akbuğday, ekmek, pasta, makarna, bulgur gibi unlu ürünlerde yaygın olarak kullanılır.
Akbuğday, kuraklığa dayanıklı olmasıyla da bilinir. Bu nedenle, Türkiye’nin kurak iklime sahip bölgelerde yetiştirilmesi tercih edilir.
Akbuğday, son yıllarda yerel tohumların öneminin artmasıyla birlikte yeniden gündeme gelmiştir. Tarım Bakanlığı tarafından yürütülen çalışmalarla, akbuğday ekim alanları giderek artmaktadır.
Akbuğdayın faydaları şu şekilde sıralanabilir:
- Yüksek protein içeriğine sahiptir.
- Yüksek lif ve mineral içeriğine sahiptir.
- Glutensizdir.
- Diyabetliler için faydalıdır.
- Kalp sağlığını korur.
- Kanser riskini azaltır.
Akbuğday, sağlıklı bir beslenme için tercih edilebilecek değerli bir besin kaynağıdır.
Türkiyedeki Atalık Buğdaylar: Sarı Bursa Buğdayı
“Sarı Bursa Buğdayı” ifadesi, Türk mutfağındaki bir efsaneye dayanmaktadır. Bu ifade, Bursa’nın ünlü buğdayının sarı renge sahip olduğunu belirtir. Bursa, Türkiye’nin kuzeybatısında Marmara bölgesinde yer alan tarihi ve kültürel zenginliklere sahip bir şehirdir. Bursa’nın tarım alanında ürettiği ürünler arasında buğday da önemli bir yer tutar.
Sarı Bursa Buğdayı, kaliteli ve lezzetli buğdayın bir simgesidir. Bu buğday türü genellikle un üretiminde kullanılır ve Bursa’nın geleneksel yemeklerinde tercih edilir. Bu tür buğdayın sarı rengi, Bursa’nın iklim ve toprak koşullarından kaynaklanan özel bir özelliktir.
Bursa mutfağı, Osmanlı İmparatorluğu’nun başkenti olduğu dönemden itibaren zenginleşmiş ve çeşitlenmiştir. Sarı Bursa Buğdayı da bu zengin mutfağın önemli bir unsuru olarak kabul edilir. Bursa’nın gastronomik mirası, şehrin tarihini ve kültürünü yansıtan özgün lezzetlerle doludur.
MİRAS BUĞDAY-BUĞDAYIN ESKİDEN OLDUĞU ŞEKLİ
Miras Buğdayı, birçok insanın daha sindirilebilir bulduğu, önceden melezleştirilmiş, 1950 öncesi buğdaydır. 1950’li yıllardan bu yana buğdayda, modern buğdayı insanlar için daha az sindirilebilir hale getiren birçok değişiklik yaşandı.
Ata Yadigarı Buğday vs Modern Buğday
Buğday dünyada en yaygın olarak yetiştirilen üründür. Yetiştirilmesi kolay olan bu tahıl, tropik bölgelerden Kuzey Kutup Dairesi’ne kadar ekilmektedir ve en az 10.000 yıldır önemli bir insan besin kaynağı olmuştur.
Tarihsel olarak buğday tarlaları genellikle birden fazla çeşit içeriyordu. Çiftçiler, yeni bir tür geliştirmeyi umarak tohumları (“buğday meyveleri” olarak da bilinir) saklayıp takas eder veya dikkatlerini çeken bir buğday bitkisi yetiştirirdi. Bir bölgede uzun yıllar boyunca geleneksel tohum tasarrufuyla çoğaltılan buğday çeşidi grubuna “yerel çeşit” adı verilmektedir. Günümüzde yerel buğdayların nesli neredeyse tükenmiştir.
Ata Yadigarı Buğday Nedir?
Ata yadigarı buğday seçmek bir zevk ve bulunabilirlik meselesidir. Makarna, ekmek, pişmiş buğday meyveleri, krepler, pizza ve köfteler, yadigâr buğdayla yapıldığında harika sonuçlar verecektir.(Türkiyedeki Atalık Buğdaylar)
Türkiye Kırmızı Buğdayı
Türkiye Kırmızısı, yadigâr olarak yeniden canlandırılan ve pazarlanan ilk buğdaylardan biri olan sert kırmızı bir kış buğdayıdır. Türkiye Kırmızısı, 1870’lerde Kansas’ta Mennonite göçmenleri tarafından yetiştirilen çok sayıda Kırım buğdayına verilen bir Amerikan adıdır. Türkiye Kırmızısı yetiştirme ve öğütme için mükemmel bir buğdaydır. Ekmek, kek, kurabiye ve makarnada birinci sınıftır. Kuru koşullarda yetiştirildiğinde, özel yapım ekmek ve pizza kabuğuna uygun, yüksek proteinli un üretir.
Kırmızı Fife Buğdayı
Red Fife sert kırmızı bir bahar buğdayıdır ancak kışları ılıman geçen bölgelerde sonbaharda ekilebilir. Ontario’lu çiftçi David Fife, 1842’de ektiği ithal bazı yemişlerden çoğaltılmak üzere tek bir tohum kafası seçti. Buğday, hastalıklara karşı dayanıklılık ve üretkenlik konusunda hızla ün kazandı. 19. yüzyılın sonlarında bu, Kuzey Amerika’nın önde gelen sert kırmızı bahar buğdayıydı. Red Fife’ın acılığı olmayan harika bir aroması vardır ve pizza kabukları ve özel yapım ekmekler için idealdir.
Buğday Hasadı Nasıl Yapılır?
Hasat gününde dipteki sapları bahçe makası, mutfak bıçağı veya orakla kesin. Sapları demetler halinde toplayın ve kurumasını tamamlamak için güvenli bir yere koyun. Buğday ne kadar kuru olursa harmanlanması o kadar kolay olur ve o kadar iyi saklanır. Demetleri yağmurdan ve kemirgenlerden korursanız harmanlamayı aylarca erteleyebilirsiniz.
Buğdayı, saplarını temiz bir zemine yayıp sert ayakkabılar giyerek üzerinden geçirerek veya sapları biraz daha derine yığarak bir sopayla vurarak harmanlayabilirsiniz. Harmanlama, tohum başlarının bir tahta parçasıyla ovalanmasıyla masa üstünde de yapılabilir.
Tohumların çoğu kafalardan düştüğünde, samanı hayvan yatağı veya malç için bir kenara koyun ve tahılı toplayın. Daha sonra tozu ve samanı temizlemeniz gerekecek. Buğdayı hafif bir esinti altında veya bir vantilatörün önünde yavaşça bir kovadan diğerine dökün. İki veya üç geçişten sonra buğday gıdada kullanılacak kadar temiz olacaktır.
Ancak önce buğdayın tamamen kuru olduğundan emin olmak için test edin. Tek bir buğday meyvesini ikiye bölün. Herhangi bir yumuşaklık hissi varsa, tahılı sertleşip kuruyana kadar birkaç saat boyunca güneş ışığı altında bir muşamba üzerine koyun. Öğütmeye başlamaya hazır olana kadar hasatınızı sıkıca kapatılmış bir kapta saklayın.
